Gündem Sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğu kişinin günlük yaşantısında başkaları tarafından gözlemlenmek veya yargılanmaktan korkmasından dolayı ortaya çıkan yoğun anksiyete, korku ve utanç duygularıdır.

 

Yeni tanıştığınız biriyle ilk randevuya çıkmak, derste sunum yapmak veya bir iş başvurusunda bulunmak gerginlik hissine sebep olabilir ama sosyal fobi'de korku ve anksiyete, kişinin olaylardan hayatını bozacak şekilde kaçınmasına, korktuğu olayları yapmamasına sebep olur.

 

 

Sosyal anksiyete bozukluğu da diğer pekçok rahatsızlık gibi muhtemelen biyolojik ve çevresel faktörlerden kaynaklanmaktadır.

Sosyal fobinin olası sebepleri arasında öncelikle kalıtımsal özellikler vardır. Anksiyete bozukluklarının aile bireylerinde görülme riski vardır fakat sosyal fobinin ne kadarının genetik ne kadarının öğrenilmiş davranıştan kaynaklandığı henüz kesin değildir.

Beyindeki amigdala adı verilen bir yapının korku tepkisini kontrol etmede rol oynadığı düşünülür. Aşırı aktif bir amigdalası olan kişiler, sosyal durumlarda yükselen anksiyeteye sebep olan aşırı bir korku yaşayabilirler.

Sosyal anksiyete bozukluğunun daha sonradan öğrenilmiş bir davranış olduğuna dair araştırma sonuçları da bulunmaktadır. Bazı kişiler utanç verici bir durum yaşadıktan sonra sosyal fobi geliştirebilir.

Biyolojik ebeveynlerinde veya kardeşlerinde sosyal fobisi olan kişilerin sosyal anksiyete bozukluğu gösterme olasılığı daha yüksektir.

Alay edilme, reddedilme, aşağılanma yada zorbalık gibi olumsuzlukları yaşayan çocukların sosyal kaygı bozukluğuna daha yatkın olduğu araştırmalar sonucu gözlemlenmiştir.

Ayrıca aile içi çatışma ortamı, istismar, travma gibi diğer olumsuz olaylar da sosyal anksiyete bozukluğu ile ilişkilendirilebilir.

Yeni durum veya kişilerle karşılaştıklarında utangaç ve çekingen davranan çocukların daha büyük risk altında olduğu düşünülür.

Kişinin dikkat çeken bir görünüme sahip olması, mesela yüzündeki veya vücudundaki şekil bozukluğu yada kekemelik gibi durumları sosyal fobiyi tetikleyebilir. Sosyal fobi kişinin hayattan, ilişkilerden, işten yada okuldan keyif almasını engeller.

Majör depresif bozukluk ve madde kullanımı sorunları ve diğer anksiyete bozuklukları ve bazı diğer akıl sağlığı bozuklukları da çoğunlukla sosyal anksiyete bozukluğu ile ortaya çıkar.

 

 

Bir kişinin sosyal fobi geliştirmesini neyin tetikleyeceğini önceden bilmenin bir yolu yoktur ama bu konuda kaygı duyan kişiler belirtilerin etkisini azaltmak için çeşitli adımlar atabilirler.

Öncelikle kişinin erkenden bir uzmandan yardım alması gereklidir. Sigara, uyuşturucu, alkol hatta kafein gibi sağlıksız madde kullanımından uzak durulmalıdır. Bu tür maddeler hem kaygıya sebep olup hem de var olan kaygıyı artırabilir.

 

Çocuklarda görülen utangaçlık hissinin sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) olduğu söylenemez. Bazı kişiler içe dönükken bazıları daha dışa dönük bir kişilik yapısına sahip olabilir.

Asıl Sosyal anksiyete bozukluğu, iş hayatını, okulu veya diğer normal aktiviteleri engeller. Korku ve kaygı hissettirip, kaçınma hislerini beraberinde getirir. Sosyal anksiyete bozukluğu ilk defa ergenlik döneminin başından ortasına kadar başlasada bazı vakalarda daha küçük çocuklarda yada yetişkinlerde başladığı da olmuştur.

Sosyal fobinin birden çok belirtisi olabilir. Sosyal fobinin belirtileri arasında i̇lgi odağı olabileceği durumlardan kaçması, rezil olma veya kendini rezil etme korkusu, insanlarla konuşmaktan kaçması, yabancılarla etkileşimde bulunurken yada konuşurken korku duyması, yüzde kızarma, terleme veya titreme, başkalarının önünde yemek yemek, flört, göz teması kurmak, i̇şe veya okula gitmek, konuşmaları başlatmak, i̇nsanların zaten oturduğu bir odaya girmek, tanıdık olmayan insanlarla veya yabancılarla konuşmak, alınan ürünleri bir mağazaya geri iade etmek vb. günlük olaylardan her durumda kaçınmak gibi belirtilerdir.

Çocuklar arasında ise yetişkinler yada yaşıtları ile etkileşime girmekten kaçınıp, ağlayarak öfke nöbetleri geçirmesi vb. sayılır.

Sosyal fobinin fiziksel belirtileri ise sosyal fobinin duygusal ve davranışsal belirtilerine eşlik edebilir. Sosyal fobinin fiziksel belirtileri arasında baş dönmesi (vertigo), kas gerginliği, mide bulantısı, kalp atışında hızlanma, nefes almakta zorluk, terleme, titreme ve yüz kızarması sayılabilir.

Kişiler utanma, endişe veya paniğe sebep olduğu için sosyal durumlardan korkuyor ve kaçınıyorsa mutlaka bir doktora başvurmalıdırlar.

Sosyal Fobi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, önce fiziksel muayene gerçekleştirecek ve çeşitli sorular soracaktır ve kişiden bir takım anketleri doldurmasını isteyecektir.

Doktor teşhis sürecinde kişinin utandığını yada küçük düşdüğünü sandığı için belirli sosyal yaşantılar hakkında yoğun korku hissetmesine ve sosyal yaşantıdan kaçınmasına dair deliller arar.

Sosyal Fobi Tedavi Edilebilir Mi?

Sosyal anksiyete bozukluğu için psikoterapi veya konuşma terapisi yada ilaç tedavisi uygulanır. Bazı vakalarda iki tedavi türü de eş zamanlı kullanılır.

Ayrıca kişinin yapabileceği bir akraba yada bir arkadaşla birlikte yemek yemek, tanımadığı insanlarlarla ilk olarak iletişim başlatan kişi olmak gibi yöntemler kişilere yardımcı olabilir. Kişi semptomlarını tetikleyen durumlardan kaçınmamalıdır.

Kişi sinirlerini yatıştırmak için alkol kullanmaktan kaçınmalıdır. Alkol kısa süreli rahatlamaya sebep oluyor gibi görünse bile, uzun vadede daha büyük sorunlara neden olur.


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Borderline Nedir?

Monofobi Nedir?